Belgen in nood

België wordt in het buitenland vertegenwoordigd door meer dan honderd ambassades en consulaten-generaal. Het ambtsgebied van de ambassade kan zich uitstrekken tot aangrenzende landen waar geen vertegenwoordiging aanwezig is.

Ambassades en consulaten vervullen geen louter diplomatieke opdracht maar fungeren tevens als ‘openbare dienst’ voor Belgen in het buitenland. Tot op zekere hoogte kunnen ze bijstand verlenen aan Belgen in moeilijkheden.

Daarnaast bestaan er nog tal van ereconsulaten die echter over minder bevoegdheden beschikken. Ze zijn niet altijd van Belgische nationaliteit en spreken ook niet altijd de officiële talen van België.

Consulaire bijstand

Heel wat problemen kunnen worden vermeden door vooruitziend en voorzichtig te zijn. In geval van onvoorziene omstandigheden stellen de ambassades en consulaten van België echter alles in het werk om u bijstand te verlenen.

Helaas kunnen zij niet alles oplossen. Zij dienen zich immers te houden aan de Belgische wetgeving, het internationaal recht en het recht en de procedures die gelden in hun ambtsgebied.

Consulaire bijstand wordt aldus alleen verleend aan wie zich in ernstige moeilijkheden bevindt en voor wie de diplomatieke vertegenwoordiging een laatste potentiële reddingsboei betreft. Zodra u op eigen krachten verder kunt, komt er een einde aan de feitelijke bijstandsplicht.

Kortom, het is pas wanneer alle andere opties zijn uitgeput dat consulaire bijstand mag worden ingeroepen.

Waarmee kunnen ambassades en consulaten u helpen?

De onderstaande opsomming is niet volledig aangezien het altijd individuele gevallen betreft. Een ambassade of consulaat kan normaliter de volgende zaken verrichten:

• Bij verlies of diefstal van de identiteitskaart of het paspoort, een vervangend reisdocument uitreiken. Breng een kopie van het proces-verbaal van de aangifte bij de lokale politie mee, samen met drie recente pasfoto’s. De procedure verloopt vlotter indien u in het bezit bent van een ander identiteitsbewijs (bv. Rijbewijs), een fotokopie van het verloren of gestolen document (de nummers hiervan noteert u best op een apart briefje) of wanneer u uw rijksregisternummer kent (op uw identiteitskaart of SIS-kaart).
• U helpen om contact op te nemen met personen in België die u bijstand kunnen verlenen.
• Hulp bieden bij het opsporen van vermiste personen. De eigenlijke opsporingsbevoegdheid ligt echter bij de lokale autoriteiten. Soms brengen deze bij de opsporing gemaakte kosten, die hoog kunnen oplopen, in rekening.
• Een lijst verschaffen van lokale advocaten, artsen en tolken.
• U bijstand verlenen wanneer u wordt aangehouden. In geval van aanhouding of hechtenis, kunt u de ambassade of het consulaat van België hiervan op de hoogte brengen.

Deze bieden, in de mate van het mogelijke, bijstand aan Belgen in gevangenschap (voornamelijk op humanitair vlak). Meer informatie hieromtrent vindt u in de brochure ‘Bijstand aan Belgen in Buitenlandse Gevangenissen’, verkrijgbaar bij de ambassades of consulaten in het buitenland of bij de directie Pers en Communicatie van de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Karmelietenstraat 15, 1000 Brussel, tel +32 02 501 81 11.

Wat doen ambassades of consulaten niet?

• Optreden in privéaangelegenheden zoals de betaling van hotelrekeningen, medische kosten, douanekosten, boetes, gerechtskosten, enz.
• Een hotel boeken, een woning zoeken, bagage bewaren, zorgen voor een werkvergunning of een baan.
• Het afdwingen van een voorkeursbehandeling in een ziekenhuis, bij een dokter, in de gevangenis, voor excursies of bezoeken, en het bemiddelen bij gerechtelijke procedures of om iemand uit de gevangenis te halen.
• Het bewerkstellingen van een verlening van uw visum, een werk- of verblijfsvergunning.
• Bemiddelen voor personen met een dubbele nationaliteit wanneer zij zich in het land van hun andere nationaliteit bevinden.

Bijstand in een crisis

Wanneer een groep van landgenoten in het buitenland blootgesteld wordt aan een reëel of potentieel groot gevaar dat daadkrachtige maatregelen vraagt zoals evacuatie, massale verspreiding van informatie, sanitaire bescherming enz., dan opent de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken het crisiscentrum.

Welke bijstand verleent het crisiscentrum?

Zodra het crisiscentrum in werking treedt, werkt het samen met de Belgische posten in het buitenland, de betrokken touroperators en reisbureaus, verzekeraars en met de andere departementen van Buitenlandse Zaken in Europa. Zijn hoofdtaak bestaat erin informatie en crisisplannen uit te wisselen, met al deze instanties en met de desbetreffende familie en kennissen in België. Een team coördinatoren en telefonisten stellen alles in het werk om de Belgen te identificeren, op te sporen en indien nodig op een veilige plaats samen te brengen. Kortom, het crisiscentrum is hét communicatie- en coördinatiepunt wanneer een crisis plaatsvindt.

In het ergste geval wordt er soms een repatriëring georganiseerd. Dit is echter geen standaardprocedure, noch een ‘recht van de burger’. Doorgaans wordt de reiziger in het ‘Reisadvies per land’ gewaarschuwd voor het bestaan van (grote) risico’s in bepaalde landen.

Wat het crisiscentrum niet voor u kan doen:

• Medisch advies geven. Dit is uitsluitend de taak van het medisch personeel of van de lokale politie.
• Een overlijden melden. Alleen de lokale politie in België is daartoe bevoegd.
• Het contacteren van uw familie in het buitenland. Het crisiscentrum verzamelt alle nodige inlichtingen en stuurt deze door naar de desbetreffende ambassade of het consulaat die verder instaan voor de communicatie in het buitenland, volgens de bepalingen van hun crisisplan.

Europese consulaire bijstand

Wanneer u in een land bent waar geen Belgische vertegenwoordiging aanwezig is, kunt u zich wenden tot de vertegenwoordiging van een andere lidstaat van de Europese Unie (namelijk Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Letland, Litouwen, Malta, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slowakije, Slovenië, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk en Zweden). De posten van deze landen informeren u over wat u moet doen en of ze onmiddellijk bijstand kunnen verlenen.

Deze bijstand verlenen zij echter alleen bij noodgevallen: een overlijden, zware verwondingen of ernstige ziekte, repatriëring om medische redenen, aanhouding of hechtenis. In geval van verlies of diefstal van uw paspoort kunnen zij een vervangend reisdocument uitreiken.

Het is niet zeker dat u bij de vertegenwoordiging van een andere EU-lidstaat in uw taal kan worden geholpen. In dat geval wordt er geopteerd voor een gangbare Europese taal.